Uitdaging n°8 Ingres’ portretkunst in potlood.

Voor inspirerende oefeningen en uitdagingen
in de vorm van video's, slideshows, reviews, ... .

Dit forum is een work in progress en een participatief gegeven.
Post Reply
Igor
Site Admin
Posts: 57
Joined: Thu Nov 19, 2020 2:45 pm

Uitdaging n°8 Ingres’ portretkunst in potlood.

Post by Igor »

******************************
Een kopie maken naar een portretstudie van Jean August Dominique Ingres in grafiet op tekenpapier.

De portretstudies in grafiet van Ingres zijn meesterlijk. Het zijn perfecte voorbeelden van de uiterst subtiele tekenkunst die aan het begin van de negentiende eeuw in zwang was. De neoklassieke stijl waarin Ingres werkte, maakt dat er een hoge graad van stilering in de tekening aanwezig is. Deze idealisering van de levende vorm is voor de tekenaar uiterst leerzaam (omdat ze ons toont hoe de waarneming in een duidelijke synthese kan gevat worden). Door het werk van de beste meesters te kopiëren kan de tekenaar best diens geheimen ontfutselen.

Waarde:

- De portretkunst van Ingres bevat een onuitputtelijke schat aan kennis voor de tekenaar en portrettekenkunst in het bijzonder.
- Het lijn na lijn kopiëren van tekeningen van de beste meesters levert de beste kennis over de tekenkunst op.


Formaat.


De portrettekeningen zijn zelden veel groter dan een a4 formaat. De figuren worden er over het algemeen op de zogenaamde halve lengte voorgesteld (“half length figure” of “demi-corps”).
In de portretkunst is dit een veel gebruikte compositievorm. Ze biedt meer plaats en mogelijkheden om het portret aan te vullen, met o.a. informatie over de klederdracht, alsook om een groot stuk van de lichaamshouding te kunnen tonen (een expressief element). De handen, die meestal ook in beeld gebracht worden, kunnen zo op een betekenisvolle manier in de voorstelling betrokken worden. Dit in tegenstelling tot een compositie in “buste” waar de compositie van de figuur net onder het middenrif stopt.
1ingresmadame-jean-auguste-dominique-ingres-b-LR.jpg
1ingresmadame-jean-auguste-dominique-ingres-b-LR.jpg (251.91 KiB) Viewed 2040 times

*
*
Techniek ,

De portrettekeningen van Ingres zijn getekend met grafiet op papier van hoge kwaliteit (velijnpapier). Vaak zijn deze in een zogenaamde halftint (we kunnen papier met donkere of lichte halftint vinden). Soms zijn er ook ophogingen met wit krijt op terug te vinden.

Grote delen van de tekening zijn vooral in een lineaire uitwerking uitgevoerd. De ganse figuur is in een gesloten contour gevat die voorzichtig op sommige plaatsen losgelaten wordt. Ook de vormen van het binnenwerk zijn in een gesloten vorm gevat. Dit is hoofdzakelijk in de kledij, drapering en ook in de handen goed zichtbaar. Dit lijnenwerk is erg beheerst en traag getekend, terwijl deze toch vlug en los neergezet lijkt. (Bekijk bv. het lijnenwerk aan de rechtermouw, op de uitsnede hieronder)

*
*
1ingresMdmDetail.jpg
1ingresMdmDetail.jpg (187.91 KiB) Viewed 2040 times
*
*

Ingres werkte voor deze tekeningen met voorstudies waarop hij met veel correcties tewerk kon gaan. Hierdoor kon hij een kwaliteit in zijn afgewerkte tekening bereiken die in een meer directe methode, zoals een tekening in één tijd, niet bekomen kon worden.
Door zijn eigen voorstudies over te zetten, te transfereren, kon hij zijn meest kwalitatieve papieren sparen voor een zo perfect mogelijke uitvoering. Hij gebruikte verschillende technieken voor het transfereren van deze voorstudies, zoals het doortekenen met kalkpapier en het quadrilleren (overzetten door middel van een patroon met ruiten). De werkwijze van het overzetten en verder uitwerken was algemeen in gebruik in de negentiende eeuw en is een techniek die we tot en met de Renaissance (en verder daarvoor) kunnen terugvoeren. Meer over dit procedee bij Ingres kan u onder volgende link vinden. https://www.themorgan.org/blog/ingres-m ... nd-methods

Tonale en lineaire aspecten van de tekeningen .

De tonale uitwerking van de tekening is geconcentreerd op het aangezicht en zal in de andere delen van de tekening zuiniger aangebracht worden. De schaduwen over het kostuum worden meer gespreid gebruikt en meerdere delen van het blad worden onbewerkt gelaten. Ingres gebruikt hierbij veel “verlopen” (gradaties van grijswaarden) die de tekeningen een zekere luchtigheid geven en de indruk meegeven vlot te zijn ontstaan. De toonwaarden zijn zo gekozen dat ze realistisch overkomen.

*
*
1ingresJean-Auguste-Dominique_Ingres_-_The_Archeologist_Désiré-Raoul_Rochette,_LR.jpg
1ingresJean-Auguste-Dominique_Ingres_-_The_Archeologist_Désiré-Raoul_Rochette,_LR.jpg (149.96 KiB) Viewed 2040 times
In deze tekeningen is er een belangrijke rol voorbehouden voor lineaire oplossingen en lineaire afwerkingen. Deze zijn met veel nuances getekend. Voor het binnenwerk (de tekening binnen de contouren) worden de donkerder lichten door middel van lijnen met nuances versterkt. Er wordt steeds aandacht gegeven aan de lichtinval. Dit is ook het geval voor de de contour van de ganse figuur (alle lijnen aan de linkerzijde van de figuur zijn lichter getekend dan deze aan de rechterzijde)
1ingresArcheoLW.jpg
1ingresArcheoLW.jpg (249.74 KiB) Viewed 2040 times
Er zijn subtiele verschillen in de toonwaarden die maken dat we de voorstelling als realistisch ervaren. Vergelijk bijvoorbeeld de zilvergrijze tonen van de lichten op het aangezicht met de toonwaarden op de kraag. Merk hier bijvoorbeeld op hoe de kraag ‘witter’ is dan het aangezicht en hoe het aangezicht ‘kleur’ krijgt.

Op sommige plaatsen zien we dat er mogelijks is teruggekeerd naar het licht van het blad, door met de gom te werken of delen bewust uit te sparen (met hetzelfde effect). Kijk daarvoor bijvoorbeeld naar het detail hierboven waar vooraan op de top van de neus een duidelijke markering voor het licht, door een gom of door uitsparing, te zien is. Ook net onder de wenkbrauw is een dergelijke uitsparing te zien. Deze techniek van de terugkeer naar het licht in de tekening laat zich in deze delen zien maar zal op veel plaatsen onder de verdere uitwerking van de tekening weggewerkt worden. We komen hierop terug in de projectpagina.
1ingresCHar-det.jpg
1ingresCHar-det.jpg (272.49 KiB) Viewed 2040 times
De volumeweergave wordt door toonverschillen weergegeven (de modelering in toonwaarden ligt als een soort van fundament onder de afwerking in lijnen, de lijnen zullen hoogstens de volumes wat versterken).

Het subtiele gebruik van lijnen met zogenaamde parallelle arceringen helpt de richtingsveranderingen van de oppervlakkige vormen aan te tonen. Ingres gebruik meestal lijnen die net niet evenwijdig zijn en ook net niet recht maar licht gebogen zijn. Door deze subtiele verschillen wordt een naturalistische indruk verkregen. De lijn werkt hier perfect als instrument om betekenis te geven en is vaak als allerlaatste laag in de tekening, als een accent verschijnen. (Bekijk bv. de accenten in het detail hierboven, ter hoogte van de oogkas, ooghoek enzomeer.)

Klik op hier om naar de projectpagina te gaan.
Post Reply