Uitdaging n°2 compositieschets

Post by **Igor** » Mon Mar 29, 2021 12:44 pm

Compositiestudie in drie of vier toonwaarden.
Waarde:
- de algemene toonwaarden vormen de grootste bouwstenen van de compositie, ze helpen tevens om de tekening vanuit een ander standpunt dan bijvoorbeeld het lijnaspect alleen te zien.
- een studie in drie toonwaarden is een effectieve manier om een compositie te bestuderen. Het is een snelle manier om een overzicht in de organisatie van het beeld te bekomen zonder verloren te lopen door de details.

Deze opdracht is een uitdaging om het beeld op basis van drie eenvoudige toonwaarden te vatten: licht, middel en donker. Vertrekpunt is Loomis’ schema voor tonale organisatie. We starten met een nog strakkere vereenvoudiging, de meest kernachtige benadering van de compositie gebeurt met zo weinig mogelijk toonwaarden en indien mogelijk zelfs met maar twee toonwaarden.
Verderop ga ik daar dieper op in als ik de werkwijze zal bespreken.

: LEVY2toneCURVE.jpg (200.91 KiB) Viewed 572 times

Rechts, olieverfschets van de hand van Levy Dhurmer ((1878-1931) ).
Deze opdeling in twee toonwaarden (links) bestaat uit alle toonwaarden met de donkerheid van de schaduwen verenigd en alle toonwaarden met de donkerheid van de lichten verenigd. Van hier af kunnen we gemakkelijkst de middelste toonwaarden proberen selecteren. (Ik gebruikte hiervoor het open source programma Gimp, vergelijkbaar met Photoshop.) Eerst bewerkte ik het beeld via de functie “grijswaarden” en daarna met de functie” posterize” werd het geheel teruggebracht tot tien toonwaarden. Daarna heb ik eveneens in Gimp met de curves het beeld handmatig tot een duotoon vereenvoudigd (met de volautomatische functie “duotoon” worden de donkere lichten niet meegenomen).

: LEVYposter2en4.jpg (283.35 KiB) Viewed 572 times

Links, het beeld in drie toonwaarden en rechts van het kleurbeeld een voorstelling in 4 toonwaarden.

Hieronder een bereik met drie toonwaarden, die bruikbaar zijn als donker, middel en licht voor deze opdracht (voor alle mediums potlood, inkt en verf).

: toonwaarden3-5-9.jpg (3.14 KiB) Viewed 572 times

De toonwaarde negen is ongeveer de toonwaarde van ons tekenpapier (want nooit hagelwit), toonwaarde vijf is de middentoon en drie is een donkere schaduw. Toonwaarde drie kan je ongeveer bereiken met potlood zonder dat dit overwerkt (glimmend en/of doodgewerkt, dwz te vlak) is.

: valuekey11.gif (4.27 KiB) Viewed 572 times

Hierboven de munselltoonschaal.
Een toonschaal bestaat uit stops tussen zwart en wit . Het bereik van verf ligt tussen 0.5 en 10 en voor potlood en papier ligt dat ergens tussen de waarden 3 tot 9. (Voor meer info over de munsell toonwaarden kan u op deze blogpost van vorig jaar terecht.)

Hoe te werk gaan.

Selecteer een beeld, bvb uit een van onderstaande bronnen. U kan ook zelf een vertrekpunt kiezen, maar het loont zeker de moeite om eerst ook eens onderstaande online bronnen te raadplegen, ze geven denk ik wel inspiratie om met deze opdracht aan de slag te gaan.

: composchets Nigth Orpen2.jpg (164.01 KiB) Viewed 570 times

¨

Hierboven een vluchtige compositieschets als voorbeeld, dit naar het schilderij Night no2 van William Orpendat u daarnaast (in kleur) kan zien. Op de tekening uiterst rechts, de eerste stap waarin alle donkere delen (in het schilderij ongeveer toonwaardes 2 tot 4) samengebracht zijn tot 1 toon..
Belangrijk middel is in deze eerste stap al meteen de twee toonwaarden aan elkaar vast te maken. (in het Engels kan men spreken van shapewelding, de vormen aan elkaar lassen). Deze aan elkaar vastgemaakte vormen houden geen rekening met de betekenis en blijven zuivere vormen. Vergelijk bijvoorbeeld de schaduw van het kapsel dat overgaat in de schaduw van de sofa die dan weer doorloopt in de schaduwpartij van de gordijn. Dit teken je als 1 vorm. Dit is extreem bruikbaar en helpt om meer abstract te kijken naar de vorm en tonen te groeperen. Door uw wimpers kijken helpt hierbij.
In de meer uitgewerkte schets, zijn er vier toonwaarden gebruikt. De verhoudingen tussen de toonwaarden zijn al ok, het raam mag nog wat donkerder, en het licht op de rugleuning achter het hoofd en op het aangezicht dient in de volgende fases nog verder uitgewerkt worden. Het is belangrijk om in deze de schets wat luchtig te houden, zodat er plaats blijft om de donkerheden te onderzoeken. De uiteindelijke bedoeling is om opnieuw laag na laag verfijningen en verbeteringen aan te brengen. De verhoudingen in deze schets zouden nog wat bijgewerkt kunnen worden (bijvoorbeeld aan de plaatsing van de hand en de borst is er nog wat werk, maar dit hoort erbij).

De bedoeling is om de grote toonvlakken te vinden. Daartoe zijn ook kleine tekeningen van niet veel groter dan vijf op zeven centimeter zeer bruikbaar. Deze kleine compositieschetsen zijn al sinds de Renaissance in gebruik om de compositie te behandelen.
Hieronder enkele voorbeelden van kleine formaten, de cirkelvormige compositie is naar een schilderij van Tiepolo, recht daaronder een schetsje naar een schilderij van Vasari, Venice entre Hercules et Céres.

: compokruistiepolo.jpg (59.08 KiB) Viewed 572 times

¨

: compovasarivenice.png (120 KiB) Viewed 572 times